استرس و اضطراب دارید؟ سردرد‌های شما میگرنی است؟ سال‌ها است که داروهای ضد افسردگی می‌خورید و نتیجه‌ای ندیده‌اید؟ شاید این بار بهتر باشد روش‌های جدیدتری را تجربه کنید. برای مثال از دستگاه tms کمک بگیرید. وقتی روش‌های سنتی درمان شامل استفاده از داروهای مختلف پاسخگو نباشد، از تحریک مغناطیسی مغز استفاده می‌شود. با درگیر کردن بخش‌های خاصی از مغز، بیماری شما ممکن است برای همیشه از بین برود. هیچ درد و عارضه‌ای هم برایتان ایجاد نمی‌شود. در ادامه علاوه بر معرفی کامل این متد درمانی، تفاوت tms با rtms را مورد بررسی قرار می‌دهیم.
دستگاه tms چیست؟
به تحریک مغناطیسی ترانس کرانیال، TMS گفته می‌شود. در این تکنیک از میدان‌های مغناطیسی کمک می‌گیرند تا فعالیت الکتریکی مغز در مناطق خاصی تحریک شود. این روش غیر تهاجمی به وسیله فوق تخصص مغز و اعصاب به کار گرفته شده و نواحی مختلف مغز را تحت تاثیر قرار می‌دهد. برای درمان بیماری‌های روانی مثل OCD، اختلالات دو قطبی، افسردگی و… از tms استفاده می‌شود. البته این دستگاه می‌تواند روی دیگر بیماری‌های مرتبط با مغز هم اثربخش باشد. از این رو به درمان میگرن کمک زیادی می‌کند.
TMS یک روش جایگزین برای دارو درمانی است و به بهبود بیمار کمک زیادی می‌کند. یک تکنیک نسبتا جدید و غیر تهاجمی تعدیل عصبی که باعث استفاده از پالس‌های مغناطیسی در نواحی مختلف قشر مغز می‌شود. تفاوت tms با rtms به درمان بیماری‌ها و اختلالات ارتباطی ندارد؛ یعنی هر دو متد به اندازه کافی اثربخش هستند. البته ممکن است عوارض جانبی خفیفی هم به دنبال داشته باشند.
سیم پیچ یا Coil روی پوست سر (اسکالپ) قرار گرفته و نواحی مغزی را که باعث ایجاد علائم عصبی یا روانپزشکی می‌شوند، تحت تاثیر قرار می‌دهد. کویل با ایجاد پالس‌های مغناطیسی کوتاه مدت، مشابه دستگاه MRI عمل می‌کند. هر پالس مغناطیسی از پوست سر، استخوان و پرده‌های مغز عبور کرده و با رسیدن به نورون‌های عصبی، باعث فعالیت کوتاه مدت آنها می‌شود. این فرایند بسیار آسان و بدون درد است. بر اساس پژوهش‌های انجام شده تجویز پالس‌ها به صورت متوالی و با سرعت بالا، باعث ایجاد تغییرات پایدارتر در فعالیت مغز می‌شود.
ویژگی‌های دستگاه tms
اکنون پیش از بررسی تفاوت tms با rtms شما را با هر دستگاه و ویژگی‌های آن آشنا می‌کنیم. جالب است بدانید که همه دستگاه‌های tms شبیه هم طراحی می‌شوند. هر دستگاه یک واحد اصلی و یک کویل تحریک‌کننده دارد. واحد اصلی شامل بخش‌های زیر است:
بخش شارژ‌کننده
این قسمت، جریان لازم برای تولید میدان مغناطیسی در tms را تولید می‌کند. یک شارژ‌کننده معمولی توانایی تولید ۸۰۰۰۰ آمپر در مدت زمان ۱۰۰ میلی ثانیه را دارد.
خازن‌های سیو انرژی
یک خازن یا بیشتر خیلی سریع و در مدت زمانی کوتاه، پالس‌های متعدد را تولید، ذخیره و تخلیه می‌کنند.
مدار احیاء انرژی
این مدار پس از تخلیه شارژ امکان شارژ مجدد را فراهم می‌کند.
مدار مرتبط با شکل پالس
برای اینکه پالس‌های منوفازیک یا بی‌فازیک تولید شوند، مدار‌های خاصی لازم است.
Thyristor
این دستگاه بین جریان‌های الکتریکی قوی سوییچ می‌کند و به عنوان پل بین خازن و کویل، توانایی انتقال ۵۰۰ ژول در ۱۰۰ میلی ثانیه را دارد.
کویل تحریک کننده
بخش بعدی کویل تحریک‌کننده مجهز به سیم پیچ مسی است و پوشش پلاستیکی دارد. جریانات الکتریکی که از این سیم پیچ‌ها عبور می‌کنند، میدان‌های مغناطیسی مختلفی را به وجود می‌آورند. کویل‌ها اندازه و سایز‌های متفاوتی دارند و از لحاظ شکل هندسی در یکی از دسته‌بندی‌های زیر قرار می‌گیرند:
کویل گرد یا حلقوی
این کویل قدیمی‌ترین و ساده‌ترین مدل کویل است که با ایجاد میدان مغناطیسی حلقوی و عمود بر کویل، برای اجرای پالس تکی یا تحریک اعصاب محیطی به کار می‌رود.
کویل پروانه‌ای
این کویل بسیار کاربردی است و از به هم چسبیدن دو کویل حلقوی ساخته می‌شود. شکل آن شبیه به عدد 8 است و وظیفه دارد در محل تلاقی دو حلقه میدان مغناطیسی، یک میدان مغناطیسی قوی ایجاد کند. بیشترین کاربرد این کویل مربوط به کلینیک‌ها و برای اجرای پروتکل‌های rTMS است.
کویل شبیه H
این کویل در درمان افسردگی مقاوم به درمان دارویی موثر است و باعث تحریک نواحی عمقی‌تر مغز می‌شود.
تفاوت tms با rtms
دستگاه rtms چیست؟
تفاوت tms با rtms بیشتر به طول مدت درمان مربوط می‌شود. دستگاه rTMS یکی از تجهیزات درمانی مخصوص است که با تحریک مغناطیسی مغز به درمان بسیاری از اختلالات و بیماری‌ها کمک می‌کند. عملکرد این دستگاه باعث ایجاد تغییرات گسترده‌ای در فعالیت‌های طبیعی مکانیزم مغز بیمار می‌شود. از این رو برای درمان اختلالات مربوط به اضطراب، استرس، وسواس، توهمات شنیداری، اختلالات دوقطبی، اسکیزوفرنی و… به کار می‌رود. البته کاربرد آن تنها به بهبود بیماری‌های روانی مربوط نمی‌شود، بلکه در درمان پارکینسون نیز موثر است. همچنین می‌تواند به بهبود بیماری صرع، سردرد‌های میگرنی، فلج بخش‌هایی از صورت و آسیب‌های ناشی از سکته مغزی کمک کند.
مکانیسم درمان با rTMS بدین صورت است که بیمار روی صندلی نشسته و کویل دستگاه روی نواحی مورد نظر قشر مغز قرار می‌گیرد. پیش از شروع درمان هم اشیاء حساس به جریان مغناطیسی مثل کارت اعتباری، جواهرات و… را دور از بیمار قرار دهید. تعداد جلسات درمانی هم از فردی به فرد دیگر متفاوت است و به نوع اختلال و آسیب مورد نظر بستگی دارد. تشخیص متخصص مغز و اعصاب هم در روند درمان موثر است.
ویژگی‌های دستگاه rtms
پس از آشنایی با ویژگی‌های این دستگاه، تفاوت tms با rtms را بررسی می‌کنیم. تکنیک rtms غیر تهاجمی، کم عارضه و بدون درد است. همچنین به بیهوشی نیاز نداشته و چیزی وارد جریان خون نمی‌کند. این دستگاه در بهبود بیماران مقاوم به درمان‌های دارویی موثر است و عوارض جانبی مثل خواب آلودگی یا بی‌خوابی، افزایش وزن، ناراحتی معده، مشکلات جنسی و… ایجاد نمی‌کند.
دستگاه rtms همانند tms با تحریک مغناطیسی مغز، فعالیت الکتریکی آن را تحت تاثیر قرار می‌دهد. این متد درمانی بسیار جدید و پیشرفته است و سطح دوپامین مغز را افزایش می‌دهد. از این رو حتی می‌تواند در درمان اعتیاد هم موثر باشد. وقتی درمان‌های استاندارد شامل روان درمانی، گفتار درمانی یا دارو درمانی موثر واقع نشود، متخصص مغز و اعصاب از این روش استفاده می‌کند.
با به کارگیری این شیوه درمانی، تاثیرات چشمگیر آن را در مدت زمانی کوتاه متوجه می‌شوید. درمان غیر تهاجمی TMS به برش سر نیاز ندارد و اثربخشی آن بسیار سریع است. با این روش بیماری‌های اعصاب و روان به صورت قطعی درمان و انرژی خالص وارد بدن شما می‌شود. مدت هر جلسه بیشتر از نیم ساعت است و درمان به صورت سرپایی انجام می‌شود.
دستگاه tms با rtms چه تفاوتی دارد؟
تفاوت tms با rtms در فرکانس، شدت پالس، محل قرارگیری، فاصله قطار پالس‌ها و تعداد کل پالس‌ها در جلسه درمان است. فرکانس، تعداد هر پالس در ثانیه را تعیین می‌کند. با افزایش فرکانس، فاصله بین پالس‌های الکترومغناطیس کم‌تر می‌شود. شدت پالس هم برای هر نفر متفاوت است. البته نباید مقدار آن طوری باشد که فرد را دچار عارضه کند. توجه به محل قرارگیری کویل و زاویه آن نیز اهمیت بالایی دارد. از طرفی طول قطار‌ها یا تعداد پالس و فاصله آنها با توجه به نوع پروتکل درمانی و اختلال فرق دارد. اینکه در هر جلسه از چه تعداد پالس استفاده شود نیز به نظر متخصص مغز و اعصاب بستگی دارد.
به طور کلی اگر بخواهیم بگوییم که تفاوت tms با rtms در چیست، باید بدانید که در بعضی مواقع درمان‌های مرسوم به دلیل مقاومت در برابر دارو اثر بخش نیست. در این شرایط از tms یا تحریک مغناطیسی مغز استفاده می‌شود تا فرد بتواند با بیماری‌ای که به آن مبتلا شده، بهتر مبارزه کند. TMS معنی تحریک مغناطیسی ترانس کرانیال می‌دهد. rTMS هم به معنای تحریک مغناطیسی جمجمه‌ای است و به زمانی اشاره دارد که جلسات درمان دوره‌ای و تکراری هستند. روش درمانی همان است و اصطلاح rtms زمانی به کار می‌رود که جلسات درمانی رو به پایان است.
عوارض دستگاه تحریک مغناطیسی مغز rTMS چیست؟
آر تی ام اس یک روش غیر تهاجمی است که در آن شما به صورت نشسته یا خوابیده هستید و پالس‌های مغناطیسی به قسمت هدفمند مغز شما ارسال می‌شوند. هر جلسه این شیوه درمانی بین ۳۰ تا ۶۰ دقیقه طول می‌کشد و مدت زمان درمان حدود ۴ تا ۶ هفته است. بیشتر افراد به ۵ جلسه درمان در طول هفته احتیاج دارند. البته بعضی افراد هم نباید از این روش استفاده کنند. آیا از عوارض دستگاه تحریک مغناطیسی مغز rTMS اطلاع دارید؟ این روش درمانی توسط بعضی افراد مانند احساس ضربه زدن توصیف می‌شود و ممکن است به دلیل سفت شدن یا مور مور شدن عضلات، اندکی ناراحت‌کننده باشد. همچنین عوارض جانبی خفیف تا متوسط دارد و ممکن است باعث سردرد، احساس گیجی، مشکلات شنوایی و… شود، اما همراه با درد نیست.
تفاوت tms با rtms
انواع دستگاه‌های تحریک مغناطیسی مغز (TMS)
دستگاه‌های تحریک مغناطیسی مغز (TMS) ابزارهای غیرتهاجمی هستند که از پالس‌های میدان مغناطیسی برای تحریک سلول‌های عصبی در مناطق خاصی از مغز استفاده می‌کنند. این نوع درمان در حوزه‌های مختلفی از جمله اختلالات روانی، بیماری‌های عصبی و توانبخشی کاربرد دارد.
بر اساس معیارهای مختلف، می‌توان انواع مختلفی از دستگاه‌های TMS را دسته‌بندی کرد:
بر اساس نوع کویل:
- کویل‌های حلقوی: رایج‌ترین نوع کویل TMS هستند که میدان مغناطیسی با تمرکز نسبتاً پایین منتشر می‌کنند.
- کویل‌های ۸ شکل: میدان مغناطیسی عمیق‌تری نسبت به کویل‌های حلقوی ایجاد می‌کنند و برای تحریک نواحی عمیق‌تر مغز مناسب‌تر هستند.
- کویل‌های H شکل: این کویل‌ها برای تحریک مناطق جانبی مغز کاربرد دارند.
بر اساس توان خروجی:
- دستگاه‌های کم‌توان: توان این دستگاه‌ها برای تحریک مناطق سطحی مغز کافی است و اغلب برای تحقیقات علمی و ارزیابی‌های بالینی استفاده می‌شوند.
- دستگاه‌های پُرتوان: توان این دستگاه‌ها امکان تحریک عمیق‌تر بخش‌های مختلف مغز را فراهم می‌کند و در درمان اختلالات روانی مانند افسردگی کاربرد دارند.
بر اساس نوع تحریک:
- دستگاه‌های تک پالس: این دستگاه‌ها پالس‌های منفردی را تولید می‌کنند که برای مطالعات تحریک‌پذیری قشر مغز و ارزیابی مسیرهای عصبی کاربرد دارند.
- دستگاه‌های تحریک مغناطیسی مکرر (rTMS): این نوع دستگاه‌ها با پالس‌های متوالی که در الگوهای خاص تنظیم شده‌اند، نواحی خاصی از مغز را تحریک می‌کنند و کاربرد اصلی آنها در درمان‌های بالینی است.
بر اساس قابلیت حمل:
- دستگاه‌های ثابت: این دستگاه‌ها معمولاً در مراکز درمانی و تحقیقاتی استفاده می‌شوند.
- دستگاه‌های پرتابل: این دستگاه‌ها سبک‌تر و قابل حمل هستند و امکان استفاده در مکان‌های مختلف را فراهم می‌کنند.
برخی از برندهای شناخته‌شده‌ی دستگاه‌های TMS عبارتند از:
- Magstim
- Brainsway
- Neuronetics
- MagVenture
- Medtronic
انتخاب نوع دستگاه TMS به عوامل مختلفی از جمله:
- هدف درمانی یا تحقیقاتی
- ویژگی‌های بیمار
- نوع اختلال مورد نظر
- بودجه در نظر گرفته شده
بستگی دارد. حتماً قبل از استفاده از هرگونه دستگاه TMS با پزشک متخصص مشورت نمایید.
تفاوت tms با rtms
تعداد جلسات rtms
تعداد جلسات درمانی تحریک مغناطیسی مکرر مغز (rTMS) به عوامل متعددی از جمله نوع بیماری، شدت علائم، پاسخ فردی بیمار و پروتکل درمانی تجویز شده بستگی دارد. به طور کلی نمی توان یک عدد مشخص را به عنوان تعداد استاندارد جلسات rtms در نظر گرفت. با این حال، در ادامه به بررسی موارد موثر بر تعداد جلسات و میانگین جلسات مورد نیاز برای برخی شرایط شایع می پردازیم:
عوامل موثر بر تعداد جلسات rTMS:
- نوع بیماری: تعداد جلسات مورد نیاز برای بیماری های مختلفی که با rtms درمان می شوند، متفاوت است. به طور مثال، برای افسردگی شدید ممکن است به ۲۰ تا ۳۰ جلسه نیاز باشد، در حالی که برای دردهای مزمن ممکن است ۱۰ تا ۱۵ جلسه کافی باشد.
- شدت علائم: هر چه شدت علائم بیماری بیشتر باشد، به احتمال زیاد به جلسات بیشتری از rtms نیاز است.
- پاسخ فردی بیمار: افراد به درمان rtms با سرعت های متفاوتی پاسخ می دهند. برخی از بیماران ممکن است بعد از چند جلسه بهبود قابل توجهی را تجربه کنند، در حالی که برخی دیگر به جلسات بیشتری نیاز دارند.
- پروتکل درمانی تجویز شده: پزشک متخصص با توجه به موارد ذکر شده، یک پروتکل درمانی اختصاصی برای هر بیمار طراحی می کند. این پروتکل شامل موارد مختلفی از جمله تعداد جلسات، فرکانس جلسات، مدت زمان هر جلسه و شدت پالس های مغناطیسی می شود.
میانگین جلسات مورد نیاز برای برخی شرایط شایع:
- افسردگی شدید: ۲۰ تا ۳۰ جلسه
- دردهای مزمن: ۱۰ تا ۱۵ جلسه
- اضطراب: ۱۰ تا ۲۰ جلسه
- ترک سیگار: ۱۰ تا ۱۵ جلسه
- اختلال وسواسی جبری (OCD): ۲۰ تا ۳۰ جلسه
مهم:
- توجه داشته باشید که اعداد ذکر شده صرفا جهت آگاهی رسانی بوده و نباید جایگزین نظر پزشک متخصص شوند.
- برای تعیین دقیق تعداد جلسات درمانی rtms به مشورت با پزشک متخصص نیاز است.
- پزشک متخصص با بررسی دقیق شرایط بیمار و انجام معاینات لازم، بهترین و موثرترین پروتکل درمانی را برای وی تجویز خواهد کرد.
تفاوت tms با rtms
دستگاه تحریک مغناطیسی مغز (rTMS):
دستگاه تحریک مغناطیسی مغز (rTMS) یک ابزار درمانی غیرتهاجمی است که از پالس‌های مغناطیسی برای تحریک نواحی خاصی از مغز استفاده می‌کند. این روش درمانی در سال‌های اخیر به عنوان یک گزینه موثر برای درمان طیف وسیعی از بیماری‌های روانی مانند افسردگی، اضطراب، اختلال وسواس فکری- عملی (OCD) و اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) مورد توجه قرار گرفته است.
نحوه عملکرد دستگاه rTMS
دستگاه rTMS از یک سیم‌پیچ الکترومغناطیسی تشکیل شده است که در نزدیکی پوست سر قرار می‌گیرد. این سیم‌پیچ پالس‌های مغناطیسی کوتاه و ضعیفی را منتشر می‌کند که از پوست و جمجمه عبور کرده و سلول‌های عصبی ناحیه مورد نظر را تحریک می‌کند. این تحریک منجر به تغییرات فعالیت الکتریکی در مغز می‌شود که می‌تواند بر علائم بیماری‌های روانی تأثیر بگذارد.
کاربردهای دستگاه rTMS
- افسردگی: rTMS به عنوان یک روش درمانی موثر برای افرادی که به داروهای ضد افسردگی مقاوم هستند، مورد تایید سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) قرار گرفته است. مطالعات نشان داده‌اند که rTMS می‌تواند به کاهش علائم افسردگی مانند خلق پایین، بی علاقگی و اختلال خواب کمک کند.
- اضطراب: rTMS همچنین برای درمان انواع مختلفی از اختلالات اضطرابی مانند اضطراب عمومی، اختلال اضطراب اجتماعی و اختلال هراس مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج اولیه امیدوار کننده بوده و نشان می دهند که rTMS می تواند باعث کاهش علائم اضطراب شود.
- اختلال وسواس فکری- عملی (OCD): rTMS برای کاهش علائم OCD مانند افکار وسواسی و رفتارهای اجباری نیز موثر بوده است.
- اختلال استرس پس از سانحه (PTSD): تحقیقات اولیه نشان می دهد که rTMS می تواند برای کاهش علائم PTSD مانند کابوس شبانه، فلش بک و اجتناب از موقعیت های یادآور کننده رویداد آسیب زا مفید باشد.
مزایای استفاده از دستگاه rTMS
- غیرتهاجمی: برخلاف روش‌های تهاجمی مانند جراحی مغز، rTMS یک روش غیرتهاجمی است و نیاز به بیهوشی ندارد.
- عوارض جانبی کم: rTMS عوارض جانبی کمی دارد و معمولاً این عوارض خفیف و گذرا هستند، مانند سردرد یا احساس مورمور شدن در ناحیه تحت درمان.
- اثربخشی بلندمدت: مطالعات نشان داده‌اند که اثرات درمانی rTMS می‌توانند برای مدت طولانی باقی بمانند.
- بدون تداخل با داروها: rTMS را می‌توان همزمان با داروهای روانپزشکی مصرف کرد.
معایب استفاده از دستگاه rTMS
- دسترسی محدود: دستگاه rTMS هنوز در همه مراکز درمانی در دسترس نیست.
- هزینه بالا: هزینه درمان با rTMS می‌تواند بالا باشد.
- عدم پاسخگویی کامل: همه افراد به درمان با rTMS پاسخ خوبی نمی‌دهند.
- موارد منع مصرف: rTMS برای افرادی که دارای ایمپلنت‌های فلزی در سر هستند یا سابقه تشنج دارند، مناسب نیست.
توجه: استفاده از دستگاه rTMS باید تحت نظر پزشک متخصص انجام شود. پزشک با بررسی سابقه پزشکی و شرایط بیمار، می‌تواند تشخیص دهد که آیا rTMS روش درمانی مناسبی برای آنها است یا خیر.
سخن پایانی
اکنون تفاوت tms با rtms را می‌دانید. TMS یک متد درمانی نوین و به معنای تحریک مغناطیسی مغز است. به جلسات دوره‌ای آن هم که باید به طور منظم تکرار شود، rTMS گفته می‌شود. اگر سال ها است که درگیر بیماری‌هایی مثل استرس، اضطراب، افسردگی و… هستید، می‌توانید دارو درمانی را کنار گذاشته و از مزایای این متد بهره‌مند شوید. TMS روشی کم عارضه و بدون درد است و می‌تواند بیماری شما را برای همیشه ناپدید کند. البته داشتن نظم و پشتکار برای شرکت در جلسات این روش بسیار مهم است. فقط به یک متخصص مغز و اعصاب مراجعه کنید و مشکل خود را شرح دهید. بدین ترتیب پزشک به شما کمک می‌کند تا عارضه جسمی یا روحی روانی شما از بین برود.
